Bedelli ve Bedelsiz Sermaye Arttırımı Nedir?

927

11 Haziran 2022 EconomIcon

Uygulamamızı İndirmeyi Unutmayın

Bedelsiz Sermaye Artırımı Nedir?

Sermaye artırımı, şirketin sahip olduğu sermayenin artırılması için yeni hisse senetleri çıkarmasıdır. Sermaye artırımı, anonim veya limited şirketin esas sermayesine karşılık gelen hisse senetlerinin bedelleri ödendikten sonra yapılmaktadır. Ancak bunun için genel kurulun kararıyla yeni hisse senedi çıkarılması gerekmektedir. Sermaye artırımı kimi zaman zorunlu sebeplerle yapılırken kimi zaman da şirketin isteğine bağlı olarak yapılır.

Sermaye artırımı iki şekilde yapılmaktadır. İşlem, bedelli sermaye artırımı ve bedelsiz sermaye artırımı başlıkları altında gerçekleştirilir. Sermaye artırımının ne şekilde yapılacağı yine şirketin isteğine bağlı olarak bazı avantajlardan yararlanmak amacıyla belirlenmektedir. Bedelli sermaye artırımında dış kaynaklar kullanılmaktadır. Şirketin yeni pay ihraç etmesiyle şirkete dışarıdan para girmektedir.

Bedelsiz sermaye artırımında, iç kaynaklar kullanılmaktadır. Bedelsiz sermaye artırımı, yatırımcılar arasında bedelsiz bölünme ifadesiyle de bilinmektedir.

Bedelsiz sermaye artırımı, şirketlerin iç kaynakları ile yapılır. Emisyon primi, yedekler, temettü, yeniden değerleme artışı, iştirak ve duran varlık satış karlarıyla sermaye artırması ile yapılır. Bedelsiz sermaye artışında şirkete dışarıdan bir finansal kaynak bulunmaz ve şirket ortaklarından bedel istenmesine gerek yoktur. Şirket ortaklarından bedel istenmediği için bu sermaye artırımı türüne bedelsiz sermaye artırımı denmektedir.

Bedelsiz sermaye artırımı kimi zaman yeni yatırım yapmak için, kimi zaman da sermayenin enflasyon sebebiyle uğradığı değer kaybını tolere etmek için tercih edilmektedir. Ancak bedelsiz sermaye artırımının kendine özgü avantajları da vardır.

Bedelsiz Sermaye Artırımı Avantajlı mı?

Bedelsiz sermaye artırımıyla, şirket ortaklarına karşılıksız olarak hisse verilir. Bedelsiz sermaye artırımı yapıldığında şirketin esas sermayesi değişmez ve bu tür bir sermaye artırımı yapıldığında şirket hisselerin piyasa değeri de değişmez. Bedelsiz sermaye artırımı yapılırken şirketin piyasa değerinin değişmemesi için hisse senedi fiyatlarında düzenleme yapılmaktadır. Şirketlerin sermaye artırımına gittiklerinde bedelsiz sermaye yolunu seçmelerinin başlıca sebepleri şunlardır:

  • Hisse senedinin likiditesini yükseltmek
  • Hisse senedinin değerini yükseltmek
  • Vergi avantajlarından yararlanmak
  • Enflasyondan korunmak

Şirketlerin bedelli sermaye artırımı yerine bedelsiz sermaye artırımı yapmalarının avantajı daha düşük oranlı vergi ödemektir.

Bedelli Sermaye Artırımı Ne Demektir?

Bir firma ana sermayesine denk düşen hisse senetlerinin bedellerinin ödenmesinin ardından, kurul kararıyla yeni hisse senedi çıkarma kararı alabilir. Bu yeni senetlerle firma sermayesinin artırılma işlemine de bedelli sermaye artırımı adı verilir. Bedelli sermaye artırımına giden şirket firma-şirket değerini ve hisse değerlerini de piyasada artırmış olur.  İşlemlerden para kazanan firma, kazandığı parayı şirket kasasına koyar. Bu işlemler sonunda hisse ortaklarının, hisse oranları da değişir.

Şirketin kasasına para sokan ve sermaye gereksinimlerini karşılayan bu işlem kimi zaman zorunlu kimi zaman isteğe bağlı olarak yapılabilir.

Rüçhan Hakkı Nedir?

Bedelli sermaye artırımına giden firmanın ortakları kendi paylarına düşen oranda yeni hisse senedi alabilirler ve buna rüçhan hakkı adı verilir. İşlemler sonunda hisse oranlarının değişecek olması kimi ortakların işine gelmez ve paylarını korumak isterler. Rüçhan hakkını kullanmak istemezlerse borsada hakları satılabilir fakat bu durum hisse oranlarının azalmasına sebep olacaktır. Rüçhan hakkı en az 15 en çok 60 gün içinde kullanılabilir.

Rüçhan hakkı anonim şirketler için de geçerli olsa da kısıtlama koşulları farklı olabilir. Eğer anonim şirketin ortaklık sözleşmesine ilgili eklentiler yapıldıysa bedelli sermaye artışına gidilirken hissedarlar kısıtlanabilir. Bu sayede hisse piyasada daha yüksek primlere ulaşır.

Bedelli Sermaye Artırımının Hisse Fiyatlarına Etkisi

Bedelli sermaye artırımına gidilmesi hisse fiyatlarını da dolaylı olarak etkileyecektir. Yeni hisse senetlerinin piyasaya sürülmesiyle birlikte yatırımcılar bu durumun zorunluluktan kaynaklandığını ve şirketin risk altında olduğunu düşünebilir. Bu durum şirket hisselerine olan talebin yani varlık değerinin düşmesine sebep olacaktır. Fakat bahsettiğimiz bu düşüş yalnızca ilk etap için geçerlidir yani bir panik davranışının sonucudur. Uzun vadede hisse değerleri bedelli sermaye artışından olumlu etkilenir, şirketin ve şirket hisselerinin piyasadaki değeri artar